Logo

Team    
Xerbutri

Spoorlijnen

IJzeren Rijn

X

IJzeren Rijn

Info

Ik heb het Duitse deel van de IJzeren Rijn in de zomer van 2004 bezocht. Dat was maar een kort bezoek, dus ben ik in november 2005 weer een keer terug gegaan om de lijn te volgen vanaf Roermond. Zoals altijd in november ging de zon snel onder en was het (te) vroeg tijd om weer naar huis te gaan. Ik had in april 2006 pas weer tijd om weer een keer terug te gaan. Toen heb ik de lijn vanaf de buitenwijken van Roermond tot Dalheim gevolgd. Om eerlijk te zijn was het een hel. Het was warm en er zijn alleen maar slechte wegen in dit gebied. Mijn fiets heeft het ook erg zwaar gehad. De omgeving is mooi. De rails zijn nog aanwezig. Het aanleggen van een leuk fietspad naar Duitsland zou geen slecht idee zijn.

Historie

De IJzeren Rijn is beroemd en berucht. Het begon al lang voor het aanleggen van de lijn. In 1830 scheidde België zich af van het Koninkrijk der Nederlanden. Nederland bleef vervolgens 9 jaar in een patstelling met het nieuwe land, maar omdat de "oorlog" te duur werd en Hollanders toch op hun centen moeten letten werd er een verdrag gesloten. In dat verdrag werd bepaald dat de provincies Limburg, Brabant en Luxemburg in tweëen werden verdeeld tussen de landen. Daarnaast kreeg België het recht op een vervoer-as door Nederland, hetzij een kanaal, weg of spoorweg. De Nederlanders waren hiervan niet zo gecharmeerd, omdat de concurrenten van Antwerpen: Rotterdam en Vlissingen, nog niet ontsloten waren met het Duitse achterland. Daarom wilden ze de aanleg van de lijn zo lang mogelijk vertragen en dat had succes.
Antwerpen had in 1843 al een spoorwegverbinding met Duitsland, maar dat was een lijn met vele hindernissen die bovendien via Luik en Aken liep. Een grote omweg voor het Ruhrgebied dus. De Lijn Hasselt - Maastricht - Aken in 1856 was ook al geen oplossing, vanwege de kopstations werd dit niet echt als doorgaande lijn gezien.
De Nederlanders hadden pas in 1856 de lijn van Rotterdam naar Duitsland klaar. De spoorlijn van Vlissingen naar Duitsland liet nog tot 1873 op zich wachten. Inmiddels was de Belgische regering zich al enorm aan het opdringen geweest. Als de Nederlandse havens korte verbindingen kregen, kon Antwerpen niet achterblijven. De Hollanders deden hun uiterste best de komst te vertragen. In 1879 werd de lijn eindelijk geopend. Zes jaar nadat de Nederlandse havens hun goede verbindingen hadden gekregen....

Er vonden aan de grens geregeld pesterijtjes plaats, door voertuigen zeer nauwkeurig te controleren. Toch heeft de lijn voor de Eerste Wereldoorlog veel goederenvervoer en personenvervoer gekend. Het personenvervoer op het deel Roermond - Dalheim werd in 1944 gestaakt en niet meer opgepakt na de oorlog. Het goederenvervoer op dit deel van de lijn werd in 1991 pas stilgelegd, nadat de Gemmenicher tunnel was aangepast voor het vervoer dat nog via Roermond liep. Op het deel van Weert naar de grens werd het personenvervoer pas rond 1953 stilgelegd. Goederenvervoer vindt hier nog steeds plaats.
Als je een spoorlijn bezit is het natuurlijk aantrekkelijk de goederen zo veel mogelijk via je eigen spoorlijnen te vervoeren, dan verdien je er immers het meest aan. Na nationalisatie van de spoorwegen was er geen concurrentie meer en lieten de nationale spoorwegen de goederen het liefst zo lang mogelijk door eigen land gaan. De kortste weg doet er dan niet meer toe. Daarom kreeg de IJzeren Rijn steeds minder goederen te verwerken ten gunste van lijn 24. De laatste lijn kent ook grenzen aan haar capaciteit, bovendien heeft deze lijn een aantal belangrijke hindernissen, zoals de helling in de lijn bij Aken en het viaduct van Moresnet. In 2005 is het 2 km lange viaduct vervangen, maar de lobby om de IJzeren Rijn weer te openen bleef doorgaan. In 2005 heeft het internationaal gerechtshof besloten dat het artikel uit 1839 nog steeds van kracht is. Opnieuw vliegen de Nederlanders en de Belgen elkaar in de haren. De lijn loopt dwars door de steden en door natuurgebieden. Dat is voor goederenvervoer tegenwoordig niet meer wenselijk. Bijzonder is dat in 2007 het spoor tot Weert geopend is, hier heeft een enkele goederentrein gereden (2010). Voorlopig (2015) lijken juridische acties een heringebruikname van dit baanvak in de weg te zitten. Het dossier zit anno 2017 nog steeds vast in het moeras van de Belgische politiek. Om kort te gaan: De Walen zijn tegen, de Vlamen zijn voor. Het Belgisch ministerie heeft voorgenomen het historisch trace met benodigde aanpassingen in gebruik te willen nemen. Het Duitse ministerie is hiertegen, en wil een andere route. Vraag is nog steeds wie de aanpassingen gaat betalen.

Tijdlijn

1879tijdlijnsein Opening IJzeren Rijn
1944tijdlijnsein Einde reizigersverkeer Roermond - Dalheim
1953tijdlijnsein Einde reizigersverkeer Hamont - Weert
1991tijdlijnsein Buitendienststelling Roermond - Dalheim
2007tijdlijnsein Opknapbeurt Belgische grens - Weert

Rating5

Bouwjaar: 1879
Verlaten: 1996
Bezocht door TX: 2006
Gesloopt: -
Hergebruik: -

Lengte: 15 km


Lijnnummer: 225

Overzichtskaart

overzichtskaart

Bronnen

  1. Wikipedia
  2. Boek: Overzicht van Nederlands tram- en spoorwegbedrijven, J.W. Sluiter, 2002

Picture Preview

Klik op een foto om naar de fotogalerij te gaan

Picture Preview

Klik op een foto om naar de fotogalerij te gaan